Dla osób interesujących się uprawą Bonsai wiedza o podstawowych stylach może być bardzo
użyteczna. Podczas rozmowy z innymi entuzjastami znajomość nazw stylów
pozwoli nam lepiej opisać wygląd posiadanych przez nas okazów.
Niezwykle trudno jest uformować drzewko dokładnie spełniające wszystkie
wymagania danego stylu, dlatego powinny być one traktowane bardziej jako inspiracja i
ideał do którego dążymy, a nie zbiór sztywnych regół. Style Bonsai:
Wyprostowany regularny (jap. Chokkan, ang. Formal Upright)
Styl posiadający najściślej określone zasady dotyczące formowania drzewka. Ukształtowane
jest ono w formie piramidy, pień powinien być prosty i równomiernie się zwężać od podstawy aż po
czubek. Gałęzie powinny rozchodzić się promieniście, równomiernie we wszystkich kierunkach.
Dolne gałęzie powinny być najgrubsze, im wyżej tym powinny być cieńsze i krótsze. Wbrew pozorom
jest to jeden z najtrudniejszych stylów Bonsai.
Wyprostowany nieregularny (jap. Moyogi, ang. Informal Upright)
Styl ten jest odmianą stylu wyprostowanego regularnego, lecz jest znacznie łatwiejszy do
uformowania. Zasady dotyczące budowy gałęzi są takie same, natomiast pień może posiadać
dowolną ilość zagięć i załamań, zarówno na boki jak i do przodu i do tyłu. W idealnie
ukształtowanym drzewku gałęzie powinny wyrastać na zewnętrznych stronach załamań pnia,
natomiast czubek powinien być pochylony lekko do przodu.
Pochylony (jap. Shakan, ang. Slanting)
Styl ten jest kolejną odmianą stylu wyprostowanego regularnego, z tą różnicą iż nie jest
wyprostowany. Pień drzewka pochylony jest w prawą lub lewą stronę i najczęściej jest dosyć
prosty, choć może posiadać kilka łagodnych załamań. Umiejscowienie poszczególnych gałęzi
powinno być dobrze przemyślane, aby wizualnie zrównoważyć całą kompozycję i aby drzewko
nie sprawiało wrażenia, że za chwilę się przewróci.
Ukształtowany przez wiatr (jap. Fukinagashi, ang. Windswept)
Jest to jeden z najbardziej naturalnych i dramatycznych stylów Bonsai. Jego celem jest
uchwycenie dynamiki kształtu drzewa rosnącego w wysokich górach lub na szczycie klifu, gdzie
ciągle jest wystawione na podmuchy wiatru. Nie ma tu szczegółowych zasad mówiących jaki
powinien być kształt pnia czy rozmieszczenie gałęzi, ale pomimo tej dowolności jest to jeden
z najtrudniejszych do stworzenia stylów.
Półkaskadowy (jap. Han Kengai, ang. Semi-Cascade)
Bonsai kształtowane w tym stylu oraz w stylu kaskadowym naśladują kształty drzew rosnących
na skalnej grani nad urwiskiem, gdzie są ciągle wystawione na działanie wiatrów, śniegu
czy spadających kamieni. Pień powinien nosić ślady dramatycznej historii drzewa, posiadać
ostre zwroty i mocno zwężać się w kierunku czubka. W idealnie ukształtowanym drzewku gałęzie
powinny układać się w kaskady. Dolny czubek drzewka powinien się kończyć poniżej poziomu
krawędzi pojemnika, ale powyżej jego dna.
Kaskadowy (jap. Kengai, ang. Cascade)
Różnica między stylem kaskadowym i półkaskadowym polega tym, że pień powinien kończyć się
poniżej dna pojemnika. Wszystkie pozostałe kryteria są takie same. Doniczki wykorzystywane
w obu stylach są dosyć nietypowe dla bonsai tj. są stosunkowo wysokie i wąskie. Dobrze
ukształtowane Bonsai w tych stylach należą raczej do rzadkości z uwagi na trudność
powstrzymania naturalnej tendecji rośliny do wzrostu w górę i utrzymania dolnych gałęzi
w dobrej kondycji.
Martwe drewno (jap. Sharimiki, ang. Driftwood)
Styl ten odwzorowuje naturalny wygląd górskich jałowców, które starzejąc się odsłaniają
miejsca pozbawione kory, gdzie widać wybielone przez słońce nagie drewno. Punktem
centralnym kompozycji Bonsai w tym stylu są piękne i dramatyczne załamania słojów drzewa.
Kształy te mogą być naturalne lub stworzone celowo i spreparowane specjalistycznym środkiem.
Igły lub liście stanowią raczej ramę dla martwego drewna i jedynie uzupełniają kompozycję.
Miotlasty (jap. Hôkidachi, ang. Broom)
W tym stylu wszystkie gałęzie powinny wyrastać ze szczytu prostego pnia i rozchodzić się
w stałych odstępach we wszystkich kierunkach tworząc kopułowatą koronę. Brak jest dolnych
gałęzi.
Literacki (jap. Bunjingi, ang. Literati)
Drzewka formowane w tym stylu nawiązują do wyglądu wiekowych sosen, które maja tendencję
do zrzucania dolnych gałęzi w miarę jak się starzeją. Punktem centralnym kompozycji jest
pień, który w związku z tym powinien być ukształtowany w ciekawej i przykuwającej wzrok
formie. Występowanie gałęzi ograniczone jest jedynie do górnej części drzewka i powinny
posiadać tylko tyle liści lub igieł, aby utrzymać roślinę w dobrym zdrowiu.
Korzenie oplatające kamień (jap. Sekijôju, ang. Root Over Rock)
Na skalistym terenie luźna gleba bez ustanku poddawana jest erozji i odsłania zarówno
skały jak i korzenie rosnących tam drzew. Ten styl nawiązuje do wyglądu tych właśnie drzew.
Korzenie powinny ciasno oplatać odłamek skalny i powinny mieć teksturę kory starego drzewa.
Korzenie w kamieniu (jap. Ishitsuki, ang. Root On Rock)
Samo drzewko może być formowane w dowolnym stylu, znaczące jest użycie odłamka skalnego
zamiast doniczki z korzeniami wrastającymi w otwór lub szczelinę. Skała może stać
w płaskim naczyniu wypełnionym ziemią lub lepiej wodą.
Wijąca się tratwa (jap. Netsunanari, ang. Sinuous Raft)
Kompozycja nawiązuje do przewróconego w lesie dorosłego drzewa, które nadal rośnie a
poszczególne jego gałęzie stały się jakby osobnymi drzewami. Oryginalny pień wije się
na podobieństwo węża i ma najczęściej ciekawą teksturę, w związku z tym dopuszczalne
jest aby miejscami wystawał ponad powierzchnię ziemii. Poszczególne gałęzie-drzewa
mogą być formowane w dowolnej formie.
Prosta tratwa (jap. Ikadabuki, ang. Straight Raft)
Styl podobny do poprzedniego z tą różnicą, iż pień pierwotnego drzewa ma znacznie mniej
ciekawy prosty kształt i powinien byc przykryty ziemią lub mchem, aby zatuszować nieco
nienaturalny wygląd drzewka.
Wyeksponowane korzenie (jap. Neagari, ang. Exposed Root)
Wygląd tego stylu nawiązuje do wiekowych drzew, z pod których wietr i deszcz usunęły glebę
odsłaniając nagie korzenie tworzące fantastyczne kształty. Korzenie powinny mieć
grubą korę o odpowiedniej fakturze.
Bliźniacze pnie (jap. Sôju, ang. Twin Trunk)
Dwa pnie, jeden mniejszy od drugiego, połączone razem u podstawy. W tym stylu rozdzielenie
powyżej podstawy jest niedopuszczalne. W celu poprawienia perspektywy mniejszy pień
powinien lekko być odchylony do tyłu w stosunku do pnia dominującego. Same drzewa mogą
być formowane w dowolnym stylu.
Kępa (jap. Kabudachi, ang. Clump)
Dowolna nieparzysta liczba pni różnego rozmiaru wyrastające ze wspólnych korzeni.
Zaletą tego stylu w porównaniu z kompozycją składającą się z osobnych drzewek, jest
fakt że poszczególne drzewa stanowią jedną roślinę i nie konkurują ze sobą o wodę
i pokarm.
Nasadzenie grupowe (jap. Yose-ue, ang. Group)
Kompozycja w tym stylu może składać się od siedmiu do dowolnej ilości pni. Kluczowym
czynnikiem jest są wzajemne relacje poszczególnych drzewek, które powinny różnić się
wielkością, a ich układ powinien dawać odczucie głębi i perspektywy. Żadne z pni nie
powinny tworzyć ze sobą równoległych lini, ani nie powinny zasłaniać się wzajemnie.
|