Rozpoczynając swą przygodę z Bonsai najlepiej zacząć od podstawowego
zestawu narzędzi, a rozbudowywać go w miarę rozwijania swojej pasji, zdobywanego
doświadczenia i stawiania coraz ambitniejszych celów w uprawie.
Istnieje wiele
specjalistycznych narzędzi i materiałów, niektóre są bardziej przydatne inne mniej.
Niedoścignione jakościowo są narzędzia produkowane w Japonii,
co niestety
przekłada się to również na ich ceny.
Osoby dysponujące ograniczonymi środkami z powodzeniem mogą szukać
tańszych odpowiedników produkowanych w Chinach lub wśród tradycyjnych
narzędzi ogrodniczych.
Narzędzia, które mają zapewnione właściwe traktowanie pozostają sprawne i
nie wymagają wymiany przez wiele lat. Z uwagi na ich wysoki koszt warto
zainwestować nieco czasu i wysiłku w odpowiednią konserwację.
Właściwe obchodzenie się z narzędziami:
- Po każdym użyciu narzędzi brud i kawałki roślin powinny być z nich
usunięte miękką szmatką.
- Zaschnięte plamki soków roślin powinniśmy usunąć wodą z mydłem i wytrzeć
ostrza do sucha. W przecinym wypadku nasze narzędzia zaczną korodować.
- Jeżeli na narzędziach pojawiły się już miejsca zaatakowane przez rdzę,
to powinniśmy ją ostrożnie usunąć stosując np. ścierną gąbkę.
- Po oczyszczeniu narzędzi powinniśmy na nie nanieść warstwę środka
zabezpieczającego przed korozją np. WD40.
- Narzędzia powinny być składowane w miejscu o niskiej wilgotności powietrza,
dobrze naoliwione i z ostrzami zabezpieczonymi przed uszkodzeniami mechanicznymi.
W sprzedaży są również zwijane pokrowce z przegródkami odseparowującymi każde narzędzie
co zabezpiecza je przed obijaniem się o siebie. Zamiast pokrowca można użyć
zwykłej szmatki, w którą zawijamy narzędzia.
Poniżej przedstawiam część narzędzi i materiałów do Bonsai,
które sam używam z krótkimi komentarzami na ich temat.
Nożyce do przycinania.
Chyba najczęściej używane narzędzie do Bonsai. Jak nazwa
wskazuje służy do przycinania liści, niezbyt grubych gałązek i korzeni.
Charakterystyczny kształt i uchwyty pozwalają na
używanie wszystkich palców podczas
pracy dzięki czemu ciecia są dokładniejsze i można je robić z wiekszą siłą.
Delikatne części roślin przycinamy samymi czubkami, natomiast do cięcia twardszych
kawałków używamy nasadowej częsci ostrzy, gdzie nożyce są bardziej wytrzymałe na
uszkodzenia. Ostrza powinny być zawsze zadbane i ostre, dzięki czemu cięcia
są czystrze i nie powodują zgdniatania tkanek rośliny przy cięciu.
Kuliste obcęgi do gałęzi.
Przeznaczone są do cięcia grubszych konarów i korzeni. Dostępne są w różnych
rozmiarach. Ogólna zasada mówi, że grubość ciętęgo konaru nie powinna przekraczać
połowy długości ostrza obcęgów. Próby cięcia zbyt grubych gałęzi mogą spowodować
uszkodzenia. Z uwagi na kulisty kształt ostrzy rana po cięciu jest
wklęsła, co ułatwia narastanie tkanki tzw. kalusa i zabliźnianie rany bez
utworzenia nieestetycznych zgrubień na pniu.
Skośne obcęgi do gałęzi.
Zasady użycia tych obcęgów są podobne do poprzednich. Różnica między nimi polega
na nieco innym kształcie ostrza. Rany pozostawiane przez to narzędzie przy cięciu
mają nieco wydłużony wklęsły kształt i powinny być skierowane raczej wzdłuż pnia
niż w poprzek. Ułatwia to znacznie ich gojenie i zarastanie.
Roboczy stolik obrotowy.
Bardzo przydatny przedmiot umożliwiający dogodne
obracanie drzewek przy codziennych pracach. Na rynku dostępne są różne modele,
od tańszych do bardzo drogich przystosowanych do pracy przy dużych i ciężkich
Bonsai. Ograniczając koszty można zastąpić stolik np. obrotową tortownicą,
która wystarczy do pracy z mniejszymi okazami.
Obcęgi do cięcia drutu i kombinerki.
Formując Bonsai z całą pewnością będziemy ich potrzebowali.
Zakup specjalistycznych narzędzi nie jest konieczny, gdyż z powodzeniem
możemy je zastąpić tańszymi niespecjalistycznymi.
Penseta.
Niezbędna przy pracach wymagających precyzji. Podobnie jak poprzednio uważam,
że tańsza standardowa penseta równie dobrze spełni swoje zadanie jak specjalistyczna.
Warto mieć przynajmniej dwa rozmiary, mniejszą do bardziej delikatnych prac i większą.
Konewka-gruszka.
Niezastąpiony przyrząd przy podlewaniu roślin. Umożliwia precyzyjne rozprowadzanie i dozowanie wody
przy podlewaniu, co zapobiega np. przelewaniu się wody przez brzeg donicy.
Sita do ziemii.
Używa się je przy przygotowywaniu podłoża do przesadzania. Pozwalają pozbyć się
z niego niechcianych zanieczyszczeń, kawałków korzeni i drobnego pyłu. Specjalistyczne
sita spokojnie możemy zastąpić zwykłymi choć praca z tymi pierwszymi jest znacznie
szybsza i łatwiejsza. Mają one konstrukcję przystosowaną do przesiewania ziemii
i zestaw ekranów o oczkach różnej wielkości.
Grabki-szpatułka.
Użyteczne narzędzie przy przesadzaniu, szczególnie większych okazów. Ułatwia
rozbijanie bryły korzeniowej oraz mieszanie i ugniatanie świeżej ziemii. Można się bez
niego obejść, niektórzy jako substytutu używają np. dużego wygiętego widelca.
Szufla do ziemii.
Przydatna do przekładania podłoża przy przesadzaniu, ale nie niezbędna. Można
posiłkować się jakimkolwiek innym podobnym narzędziem. Ułatwia przenoszenie,
mieszanie i wsypywanie podłoża do doniczek.
Maść na rany.
Niezabezpieczone rany po cięciu są otwartą bramą dla bakterii, grzybów i
infekcji. Ponadto mogą przez nie wypływać soki rośliny co bardzo ją
osłabia. W związku z tym rany po przycinaniu dobrze jest zabezpieczyć
maścią.
Nóż.
Ostry nóż jest użyteczny przy wielu pracach przy Bonsai np. przy cięciach w trudnodostępnych
miejscach, tworzeniu martwego drewna, obcinania pąków czy przy szczepieniu.
Akadama.
Chyba najbardziej cenione na świecie japońskie podłoże do Bonsai, co
przekłada się na jego cenę. Są dostępne dwa rodzaje Akadamy: miękka i twarda. Twarda
nieco dłużej zachowuje luźną przepuszczalną strukturę i jest nieco droższa.
Akadamy raczej nie stosuje się w czystej postaci tylko jako domieszkę z innymi rodzajami
gleby.
Lampa.
Drzewka uprawiane we wnętrzu domu mają najczęściej dostęp do małej ilości
światła, szczególnie zimą gdy dni są krótsze niż latem. Dodatkowe doświetlanie
powinno pomóc rozwiązać ten problem. Stosować należy świetlówki lub żarówki
wytwarzające światło o widmie użytecznym dla roślin i specjalnie wyprodukowane
do tego celu. Można je kupić w większości większych sklepów oświetleniowych.
Tacki nawilżające.
Powietrze w naszych mieszkaniach najczęściej posiada bardzo niską
wilgotność, która jest ważna dla optymalnego rozwoju roślin. Problem
ten nasila się szczególnie w miesiącach zimowych, kiedy mieszkania
są ogrzewane. Można ograniczyć negatywny wpływ tego czynnika poprzez
ustawianie drzewek na tackach wypełnionych wodą, która parując podnosi
wokół siebie wilgotność powietrza. Pamiętać należy, aby doniczki nie
dotykały wody co powodować może gnicie korzeni. Najlepiej jest umieścić
je kilka centymetrów na poziomem wody np. na kamieniach.
Drut do formowania.
Specjalistyczny drut do Bonsai sprzedawany jest w różnych rozmiarach
od 0,8mm do 5mm średnicy, w zwojach od 100g do 1kg. Doskonale nadaje
się do drutowania gałązek, choć niestety jego cena jest wysoka.
Szukając dla niego zamiennika powinniśmy zwrócić uwagę na odpowiednią
miękkość drutu. Do zakładania odciągów z powodzeniem wystarcza zwykły
cienki drut dostępny w sklepach ogrodniczych.
Nawozy.
Wszystkie rośliny wymagają nawożenia, również drzewka Bonsai.
Wielu entuzjastów radzi, aby dla bezpieczeństwa zmniejszyć
dawkowanie nawozu o połowę w stosunku do tego co zaleca producent.
Rafia.
Uniwersalnego zastosowania, przydatna przy formowaniu np. do zabezpieczania
gałązek przed wrastaniem drutów, do przywiązywania do siebie gałązek, pni itp.
|